اصول تعمیر و نگهداری از گرمکنها
§ گرمکنها
· کویلهای گرمایی
تقریباً در همۀ سیستمهای تهویه مطبوع برای گرم کردن از کویلهای سبک وزن فین دار (پره دار) استفاده می شود. این کویلها معمولاًدر یک قاب فلزی گالوانیزه قرار میگیرند که می توان آن را در داخل دستگاه یا کانال جای داد. کویلها در اندازه های استاندارد و شکلهای بسیار متفاوت ساخته می شوند.
- برای کاربردهای معین، کویلها باید طوری طراحی شوند که پدیدۀ "لایه لایه شدن هوا" (Stratification) در آنها اتفاق نیافتد. لایه لایه شدن " بدین معنی است که ممکن است بخشی از هوای عبوری از روی کویل از لایه های بالاتر هوا بیشتر گرم شود.
- کویلهایی که منحصراً برای کار در دماهای بالای نقطۀ انجماد مورد استفاده قرار میگیرند ممکن است از نظر ساختمانی ارزان تر از کویلهای طرح شده برای شرایط انجماد باشند.
- کویلهای ضد انجماد (Nonfreeze Colls) تقریباً همیشه در هوای خارج به کار می روند. این کویلها طوری ساخته می شوند که چگالیده (آب حاصل از تقطیر) قبل از کاهش دما به نقطۀ انجماد، از کویل خارج شود. همچنین نوع دیگری از کویلهای ضد انجماد ساخته شده اند که از تشکیل یخ روی جدار خارجی کویل جلوگیری می کنند (شکل ۳۷-۱). خام لا شکل این کویلها (شکل ۳۸-۱) دارای سپری است که تنش اضافی کویل را می گیرد. همچنان که فشاریخ بر بدنهٔ کویل افزایش مییابد ورق میانی این سپرها پاره می شود تاتنش اضافی را رها کند. تعداد ورقهای میانی که پاره می شوند بستگی به شدت فشار یخ دارد.
- از آنجا که لوله کشی صحیح برای انتقال چگالیده به بیرون و اجتناب از هوا گرفتن کویلها حائز اهمیتاست، باید نسبت به اخراج سریع چگالیده از پیش گرمکن توجه خاص مبذول گردد.
- جایی که دما به طور خودکار کنترل می شود، گرمکنها معمولا" در فشارهای بخار کمتر از ۱۰ پاوند کارمی کنند. اما گرمکنهای سبک وزن برای بخار فشار قوی ساخته می شوند، مخصوصاً برای دستگاههای صنعتی که با بخار فشار قوی کار می کنند. این امر موجب می شود که گرمایش فضا مقتصدانه تر باشد.
- برای جلوگیری از ایجاد تنشهای بیش از حد تحمل کویلهای جدید باید پیشبینیهای لازم برای پدیدۀانبساط صورت گیرند، و اهمیت این موضوع با بالا رفتن فشار بخار، بیشتر می شود.
- برای گرمکنهایی که در هوای بیرون کار می کنند، حتی نوع ضد انجماد، حفظ فشار بخار تحت هرشرایطی واجد اهمیت بسیار است. وقتی هوای زیر صفر بیرون، از میان کویل عبور می کند، حتی پنج دقیقهمان برای پایین آمدن فشار بخار و تقطیر آن کافی است که این موجب ترکیدن لوله ها در گرمکن می شود.
· نگه داری کويل
به مبحث کویلها مراجعه کنید.
شکل 37-1 : یک نوع کویل ضد انجماد که از تشکیل یخ روی جدار خارجی اش ممانعت می شود.
شکل 38-1 : خم U شکل کویل ضد انجماد
• آبگرمکنها
معمولاً دو نوع آبگرمکن بخاری مورد استفاده قرار میگیرند:
- یکی نوع پوسته و لوله ای است. بخار معمولاً از پوسته و آب از لوله ها عبور می کند. وقتی این گرمکنها در مدار بستهٔ آب مورد استفاده قرار میگیرند و آب تصفیه شده است، توجه اصلی باید معطوف نشت یابی و ترمیم آن باشد. وقتی آب گذر کننده از گرمکن در مدار باز مورد استفاده قرار گیرد، پیشنهاد می شود که در هر فصل مدار آب در گرمکن تمیز گردد.
- کنترل دمای آب خروجی از این نوع گرمکن معمولاً با تنظیم دبی بخار ورودی انجام میگیرد. اما در بعضی موارد ممکن است برای کنترل دمای آب، مقداری از آن را بدون ورود به گرمکن، کنارگذر (بای پاس) کنند. به هر حال شاید شرایط کار، شخص اپراتور را در گزینش نوع کنترل مورد نیاز راهنمایی کند.
- در نوع دیگر آبگرمکن بخاری، بخار فشار ضعیف مستقیماً با آب تماس می یابد. نگهداری این آبگرمکن معمولی است، جز اینکه شیرهای کنترل بخار ورودی باید در شرایط مطلوب نگهداری شوند. وقتی آب در گرمکن جریان ندارد، برای اجتناب از ایجاد مدار باز در خط بخار، باید این خط بسته شود.
- گرمکنهای الکتریکی برای گرم کردن هوا یا آب طراحی می شوند. در هر دو مورد باید قبل از برقراری جریان برق، جریان آب برقرار شده باشد.
- در مورد گرمکنهای هوا لازم است قبل از روشن شدن گرمکن، جریان هوا برقرار شده باشد، که این امر معمولاً با همبند کردن (Interlock) موتور بادزن و مدار برق گرمکن انجام می گیرد.
- نگهداری شامل تمیز کردن المانهای گرمکن، مراقبت از اتصالات و قطعات رله که در وضعیت خوبی باشند، و تعویض المانهای سوخته است.
- ظرفیت یک گرمکن تابعی از ولتاژ است. ولتاژ بالا موجب سوختن فیوز یا خاموش شدن دستگاه توسط کلید حد دمای بالا می شود. ولتاژ پایین ظرفیت دستگاه را کاهش میدهد.
- آبگرمکنهای الکتریکی معمولاًدارای المان مستغرق می باشند. گاهی کنترل گرمکن را میتوان به طور الکتریکی با پمپ گردش آب همبند کرد. در موارد دیگر، ممکن است لازم باشد برای کنترل جریان برق ورودی به گرمکن از کلید مجهز به شناور استفاده شود.
- کنترلهای تمام گرمکنها باید هر سه ماه یک بار از نظر نحوۀ عملکرد و تنظیمات مورد بررسی قرار گیرند.
§ پمپهای گرما
پمپ گرمایی یک سیستم قابل تبدیل گرمایشی - سرمایشی است. در یک سیکل معمولی تبرید با استفاده از یک شیر چهار راهۀ (Four-Way Valve) مخصوص، به اقتضای فصل او اپراتور به کند انسور و بالعکس تبدیل می شوند (شکل ۳۹-۱). بنابراین روش نگهداری همانی است که قبلاً دربارۀ کمپرسور، کند انسور، و کویلها ذکر شد.
- بازرسی دوره ای و نگهداری صحیح، کارکرد طولانی و بدون اشکال پمپ گرمایی را تضمین می کنند. ذیلا چند توصیه در این مورد ذکر می شوند:
１- مهمترین کار در امر نگهداری، بازرسی منظم کویلی است که در هوای آزاد قرار میگیرد. چون رطوبت هوای سردی که از روی کویل عبور میکند توسط آن جذب می شود، مقدار زیادی برفک روی کویل ایجاد میگردد. این برفک با تبدیل منظم مدار سیکل تبرید و عبور گاز داغ مبرد از کویل، بر طرف می شود. باید مراقبت شود که عمل برفک زدایی (Defrost) به سرعت و به طور مؤثر انجام گیرد. برفک زدایی ضعیف ممکن است ناشی از عیب یا خرابی یکی از این عوامل باشد: تایمر، ترموستات برفک زدایی( (Thermostat Defrost ، شیر تبدیل سیکل تبرید ، رلۀ برفک زدایی، یا تأثیر باد.
2- شیر یکطرفه ای (Check Valve) که معمولاً در سیستم پمپ گرمایی مورد استفاده قرار میگیرد، وقتی جریان در یک جهت باشد، مبرد را به زور از شیر انبساط عبور می دهد، و زمانی که جریان در جهت مخالف است، مبرد را از خط کنارگذر (بای پاس) شیر انبساط عبور می دهد. یک نشت ناچیز در شیر یکطرفه سبب افت دما در آن می شود.
- چنانچه شیر در حالت باز گیر کند و بسته نشود، مبزد به کمپرسور باز میگردد و نتیجهٔ آن بالا رفتن فشار معکوس است.
- اگر شیر در حالت بسته گیر کند و باز نشود، موجب باقی ماندن مبرد در کویل کند انسور می شود که نتیجه آن افزایش فشار خروجی و کاهش فشار مکش است.
- قبل از تعویض شیر یکطرفه باید پمپ گرمایی را تخلیه کرد. ۳- شیر تبدیل (Reversing Valve) یک شیر مغناطیسی چهار راهه است که وقتی از کویل مغناطیسی آن برق عبور کند جریان گاز را از کویلهای واقع در داخل و خارج ساختمان معکوس می کند. از شیر دروضعیت گرماً جریان برق عبور می کند و در وضعیت سرما برقش قطع است.
- یک کویل مغناطیسی معیوب سبب می شود که شیر عمل نکند و در وضعیت سرما قرار گیرد. شیر .خراب باید عوض شود و قابل تعمیر نیست.
4- تعویض فیلتر هوا با یک فیلتر نو با همان اندازه، چنانچه حداقل سالی چهار بار صورت بگیرد، حداکثر بازده و گردش هوا را تضمین می کند.
- بازدید فیلترها هر دو ماه یکبار یا در فواصل زمانی لازم باید انجام گیرد.
- اگر فیلترها زیاد کثیف نشده اند می توان آنها را با جارو برقی یا تکاندن تمیز کرد. بعد باید فیلترها طوری سر جای خود نصب شوند که سمت کثیفتر آنها رو به جریان هوای برگشت باشد. این فیلترها درمسیر هوای برگشت نصب می شوند.
شکل 39-1 :شماتیک سیستم پمپ گرما
5-سطح کویلهای داخل و خارج ساختمان باید بازرسی شوند. در صورتی که کثیف باشند می توان کثافات روی سطوح را با برس و کثافات بین فینها را با جارو برقی تمیز کرد.
- کویلهای بیرونی را میتوان با آب، هوای پر فشار و یا برس زدن تمیز کرد.۶
-6 باید لوله کشی مبرّد برای یافتن نشت بازدید شود.
- از طریق بازرسی اطمینان حاصل گردد که لوله ها هیچ ارتعاش و لرزشی که موجب سایش سطح آنها می شود، نداشته باشند.
۷- لولۀ تخلیه چگالیدۀ کویل داخل ساختمان بازدید و تمیز شود.
۸- تمام سیم کشیها از نظر فساد و همهٔ اتصالات الکتریکی از جهت استحکام و خوردگی بازرسی شوند.
۹- تسمۀ محرک بادزن در قسمت داخلی پمپ گرمایی بررسی شده و سفتی آن به اندازۀ مناسب تنظیم شود.
10- چگونگی نصب قسمتهای داخلی و بیرونی دستگاه بررسی شود.
۱۱ - ترموستات برفک زدایی از نظر صحت، استحکام و تمیزی اتصال به لوله بررسی شود.
۱۲- اتصالات الکتریکی گرمکنهای کارتر روغن (Crankcase) هنگامی که برق در آنها جریان دارد مورد بررسی قرار گیرند.
\